Pułapka droit de suite 03 października 2022 Wynagrodzenie z tytułu droit de suite wypłaca się artyście w przypadku zawodowej odsprzedaży oryginalnego egzemplarza jego
„Aresztowanie” dzieł sztuki
Wystawa „Archiwum Regresywne” w galerii w Off Piotrkowska Center była jedną z trzydziestu ekspozycji w ramach Programu Miasto, zorganizowanych w ramach ubiegłorocznej edycji łódzkiego Fotofestiwalu. Przedstawiała postaci religijne i symbole narodowe, m. in. obraz Matki Boskiej, polską flagę, zdjęcia Jana Pawła II, braci Kaczyńskich, Bronisława Komorowskiego i Jana Pawła II na tle kobiecych partii intymnych. Jej autorem był łódzki artysta o pseudonimie Marcello Zamenhof. Zaprosił go kurator programu prof. Józef Robakowski, profesor łódzkiej ASP.
Wystawa „Archiwum Regresywne” w galerii w Off Piotrkowska Center była jedną z trzydziestu ekspozycji w ramach Programu Miasto, zorganizowanych w ramach tegorocznej edycji łódzkiego Fotofestiwalu. Przedstawiała postaci religijne i symbole narodowe, m. in. obraz Matki Boskiej, polską flagę, zdjęcia Jana Pawła II, braci Kaczyńskich, Bronisława Komorowskiego i Jana Pawła II na tle kobiecych partii intymnych. Jej autorem był łódzki artysta o pseudonimie Marcello Zamenhof. Zaprosił go kurator programu prof. Józef Robakowski, profesor łódzkiej ASP.
Prace były dostępne przez tydzień. Jeden z widzów poczuł się urażony jej treścią i zawiadomił Agnieszkę Wojciechowską van Heukelom, przedstawiającą się na swoim koncie na twitterze jako „działaczka społeczna, była opozycjonistka, publicystka”. Po jej zawiadomieniu prokuratura w czerwcu 2021 roku „zabezpieczyła” prace z wystawy. Według doniesień medialnych wystawę można było później oglądać bez „zabezpieczonych” prac.
Warto zadać sobie pytanie: czy prokuratura miała prawo „zaaresztować” prace Marcello Zamenhoffa?
W tej sprawie doszło do konfliktu dwóch wolności chronionych konstytucyjnie: wolności sumienia i wyznania oraz wolności twórczości artystycznej.
Zgodnie z art. 53 ust. 1 Konstytucji, każdemu zapewnia się wolność sumienia i religii. Z kolei art. 73 Konstytucji RP każdemu zapewnia wolność twórczości artystycznej, badań naukowych oraz ogłaszania ich wyników, wolność nauczania, a także wolność korzystania z dóbr kultury.
Konflikt norm konstytucyjnych jest czymś normalnym w każdym społeczeństwie. Pytanie jak taki konflikt rozstrzygnąć?
Zgodnie z art. 31 ust. 3 Konstytucji,
ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób. Ograniczenia te nie mogą naruszać istoty wolności i praw.
W tym artykule kluczowe jest ostatnie zdanie. Żadne ograniczenie wolności twórczości artystycznej nie może naruszać istoty tej wolności. Usunięcie obrazów z wystawy przez prokuratora w ramach czynności podejmowanych w postępowaniu przygotowawczym narusza istotę wolności artystycznej, ponieważ oznacza cenzurę. Naruszenie istoty wolności i prawa doprowadza do stanu, w którym dane konstytucyjne prawo lub wolność nie może już dłużej spełniać swoich wynikających z Konstytucji funkcji. Twórczość artystyczna może przedstawia również nieprzyjemną dla odbiorcy, sprzeczną z jego wartościami wizję artysty. „Aresztowanie” prac doprowadza do stanu, w którym wolność twórczości artystycznej nie może spełniać swojej konstytucyjnej funkcji.
Artysta może ponosić odpowiedzialność karną za obrazę uczuć religijnych bądź znieważenie publiczne przedmiotu czci religijnej na podstawie art. 196 Kodeksu Karnego. Nie oznacza to jednak, że artykuł ten należy czytać w izolacji od art. 73 Konstytucji. Zgodnie z art. 8 ust. 2 Konstytucji, przepisy Konstytucji stosuje się bezpośrednio, chyba że Konstytucja stanowi inaczej. Innymi słowy przepisy Konstytucji nie są górnolotnymi frazami, ale normami stosowanymi bezpośrednio. Z tego względu art. 196 Kodeksu Karnego należy interpretować w zgodzie z art. 73 Konstytucji. Penalizacja obrazy uczuć religijnych nie może zatem prowadzić do cenzury, nawet tymczasowej, ponieważ stoi temu na przeszkodzie art. 73 Konstytucji.
Zastrzeżenie prawne:
Treść bloga nie stanowi opinii prawnej ani porady prawnej ani nie jest przejawem świadczenia pomocy prawnej, albowiem opinia, porada prawna bądź pomoc prawna może zostać udzielona jedynie w warunkach zapewniających ochronę tajemnicy zawodowej i po zapoznaniu się z całokształtem materiału dowodowej danej sprawy. Niniejszy blog powstaje na podstawie doniesień medialnych, które ze swej zasady nie odzwierciedlają wszystkich faktów w danej sprawie.
Ostatnie artykuły
Artysta wygrywa w sądzie z domem aukcyjnym 25 kwietnia 2022 Obraz malowany czarnym tuszem na białym bezkwasowym papierze akwarelowym zostaje sprzedany w
Kiedy przedawnia się roszczenie z tytułu droit de suite? 25 stycznia 2022 Kwestia przedawnienia roszczenia z tytułu droit de suite jest przedmiotem