Dzięki
droit de suite
artyści otrzymują wynagrodzenie z tytułu odsprzedaży swoich prac
Kiedy przysługuje
droit de suite?
Droit de suite [wym. drua de suit] dotyczy oryginalnych egzemplarzy utworów plastycznych oraz rękopisów utworów literackich i muzycznych. Katalog utworów plastycznych jest w oczach ustawodawcy stosunkowo otwarty: obrazy, kolaże, malowidła, rysunki, utwory rytownicze, nadruki, litografie, rzeźby, tkaniny dekoracyjne, wyroby ceramiczne i szklane. Przez utwór plastyczny rozumiemy również fotografię, ale już nie utwory z dziedziny tzw. sztuki mediów, np. sztuki video. Egzemplarz winien być oryginalny, a więc wykonany osobiście przez twórcę (dotyczy to także kopii, jeśli wykonane zostały osobiście i w ograniczonej ilości).
Droit de suite przysługuje w przypadku zawodowej odsprzedaży dzieł sztuki. A zatem sprzedawcą musi być np. dom aukcyjny, galeria sztuki, marszand, antykwariusz. O wynagrodzenie z tytułu droit de suite nie można się ubiegać od osoby, która sprzedaje dzieło incydentalnie i nie funkcjonuje na co dzień na rynku sztuki, np. od komornika.
Odsprzedaż nie musi mieć charakteru publicznego. Dla istnienia roszczenia z tytułu droit de suite nie ma znaczenia, że sprzedaż została dokonana bez informowania osób trzecich.
Przez „sprzedaż” należy rozumieć także zamianę lub darowiznę.
Do sprzedawcy należy zgłosić się do czasu, gdy roszczenie ulegnie przedawnieniu. Obecnie okres przedawnienia wynosi 6 lat od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiła sprzedaż dzieła. W ciągu 3 lat od daty sprzedaży można żądać udzielenia informacji oraz udostępnienia dokumentów niezbędnych do określenia należnego wynagrodzenia.
Należy pamiętać, iż autorskie prawa majątkowe istnieją przez siedemdziesiąt lat od śmierci twórcy. Okres ten liczymy od 1 stycznia roku następnego po roku, w którym nastąpiła śmierć artysty. Oznacza to, że wynagrodzenia z tytułu droit de suite domagać się można wyłącznie w stosunku do dzieł, których autorzy żyją, bądź zmarli nie dawniej, niż 70 lat temu a sprzedaż samego dzieła miała miejsce nie dawniej, niż 6 lat temu. Przy czym są pewne wyjątki od tej zasady.
Komu przysługuje wynagrodzenie
z tytułu droit de suite?
Wynagrodzenie to przysługuje twórcy dzieła
(lub jego spadkobiercom) pod dwoma warunkami:
- Twórca posiada obywatelstwo polskie; obywatelstwo państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub ma miejsce stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
- Twórca żyje, lub zmarł nie dawniej, niż 70 lat temu.
Zgodnie z ustawą o prawie autorskim i prawach pokrewnych, twórcy oraz jego spadkobiercom, w przypadku dokonanych zawodowo przez sprzedawcę odsprzedaży oryginalnych egzemplarzy dzieł plastycznych lub rękopisów utworów literackich i muzycznych, których cena sprzedaży jest wyższa niż równowartość 100 euro, przysługuje prawo do wynagrodzenia według poniższych stawek:
Kto płaci droit de suite?
Do zapłaty wynagrodzenia obowiązany jest wyłącznie sprzedawca zajmujący się zawodowo sprzedażą dzieł sztuki – np. dom aukcyjny, galeria sztuki, marszand, antykwariusz. Jeśli sprzedawca działa na rzecz osoby trzeciej, która handlem dziełami sztuki lub rękopisami zajmuje się zawodowo, odpowiada z nią solidarnie (przykładem takiej sytuacji jest oddanie dzieła w komis).
Dlaczego potrzebna jest pomoc ekspertów w zakresie droit de suite?
Domy aukcyjne, galerie sztuki czy antykwariusze nie są wprost zobligowani, by z własnej inicjatywy informować osoby uprawnione o dokonanych transakcjach. Bardzo często nie mają zresztą kontaktu z autorami sprzedanych dzieł a tym bardziej z ich spadkobiercami. O transakcji trzeba więc dowiedzieć się samemu lub też zlecić obserwację rynku profesjonaliście.
Rzecz jasna sama wiedza o dokonanej transakcji nie oznacza automatycznie uregulowania wynagrodzenia z tytułu droit de suite. Z doniesień mediów widać, iż gros spraw znajduje swój finał w sądzie.
Dochodzenie praw z droit de suite można powierzyć profesjonalnemu pełnomocnikowi prawnemu tak, jak zwykłą sprawę cywilną. Należy jednak pamiętać, że stosunkowo wąska jest grupa prawników mających bieżący kontakt z problematyką droit de suite.
Optymalny zespół ekspercki powinien więc łączyć kompetencje z zakresu monitorowania rynku sztuki komercyjnej z doświadczeniem procesowym w dochodzeniu roszczeń. Byłoby idealnie, gdyby zespół taki gotów był wziąć na swoje barki całość ryzyka biznesowego na rzecz swoich Klientów i pracować w formule tzw. success fee, czyli jedynie za premię od faktycznie uzyskanego dla swoich Klientów wynagrodzenia z tytułu droit de suite.
Wynagrodzenie premiowe tym różni się od innych form rozliczeń, że Klient nie ponosi żadnych bieżących kosztów obsługi, nie wnosi samodzielnie opłat sądowych, nie ponosi ryzyka procesowego ani ewentualnych kosztów zastępstwa procesowego. Ewentualna przegrana jest problemem wyłącznie dla ekspertów. Wygrana zaś staje się wspólnym sukcesem Klienta i obsługującego go zespołu.
Jak łatwo się DOMYŚLIĆ właśnie my stanowimy taki idealny zespół ekspercki. Bezpłatnie skonsultujemy każdy problem związany z droit de suite.
Zapraszamy do kontaktu.
REKOMENDACJE
Personalia naszych Klientów chroni oczywiście tajemnica zawodowa.
Niektórzy z nich jednak zrezygnowali z tego uprawnienia i zgodzili się rekomendować nasze usługi.
W tym gronie znalazła się Pani Joanna Sarapata, o czym z radością informujemy.
