Dzięki droit de suite artyści otrzymują wynagrodzenie z tytułu odsprzedaży swoich prac
Dzięki
droit de suite
artyści otrzymują wynagrodzenie z tytułu odsprzedaży swoich prac
Kiedy przysługuje
droit de suite?
Droit de suite [wym. drua de suit] dotyczy oryginalnych egzemplarzy utworów plastycznych oraz rękopisów utworów literackich i muzycznych. Katalog utworów plastycznych jest w oczach ustawodawcy stosunkowo otwarty: obrazy, kolaże, malowidła, rysunki, utwory rytownicze, nadruki, litografie, rzeźby, tkaniny dekoracyjne, wyroby ceramiczne i szklane. Przez utwór plastyczny rozumiemy również fotografię, ale już nie utwory z dziedziny tzw. sztuki mediów, np. sztuki video. Egzemplarz winien być oryginalny, a więc wykonany osobiście przez twórcę (dotyczy to także kopii, jeśli wykonane zostały osobiście i w ograniczonej ilości).
Droit de suite przysługuje w przypadku zawodowej odsprzedaży dzieł sztuki. A zatem sprzedawcą musi być np. dom aukcyjny, galeria sztuki, marszand, antykwariusz. O wynagrodzenie z tytułu droit de suite nie można się ubiegać od osoby, która sprzedaje dzieło incydentalnie i nie funkcjonuje na co dzień na rynku sztuki, np. od komornika.
Odsprzedaż nie musi mieć charakteru publicznego. Dla istnienia roszczenia z tytułu droit de suite nie ma znaczenia, że sprzedaż została dokonana bez informowania osób trzecich.
Przez „sprzedaż” należy rozumieć także zamianę lub darowiznę.
Do sprzedawcy należy zgłosić się do czasu, gdy roszczenie ulegnie przedawnieniu. Obecnie okres przedawnienia wynosi 6 lat od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiła sprzedaż dzieła. W ciągu 3 lat od daty sprzedaży można żądać udzielenia informacji oraz udostępnienia dokumentów niezbędnych do określenia należnego wynagrodzenia.
Należy pamiętać, iż autorskie prawa majątkowe istnieją przez siedemdziesiąt lat od śmierci twórcy. Okres ten liczymy od 1 stycznia roku następnego po roku, w którym nastąpiła śmierć artysty. Oznacza to, że wynagrodzenia z tytułu droit de suite domagać się można wyłącznie w stosunku do dzieł, których autorzy żyją, bądź zmarli nie dawniej, niż 70 lat temu a sprzedaż samego dzieła miała miejsce nie dawniej, niż 6 lat temu. Przy czym są pewne wyjątki od tej zasady.
Komu przysługuje wynagrodzenie z tytułu droit de suite?
Wynagrodzenie to przysługuje twórcy dzieła (lub jego spadkobiercom) pod dwoma warunkami:
- Twórca posiada obywatelstwo polskie; obywatelstwo państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub ma miejsce stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
- Twórca żyje, lub zmarł nie dawniej, niż 70 lat temu.
Wysokość wynagrodzenia z tytułu droit de suite
Zgodnie z ustawą o prawie autorskim i prawach pokrewnych, twórcy oraz jego spadkobiercom, w przypadku dokonanych zawodowo przez sprzedawcę odsprzedaży oryginalnych egzemplarzy dzieł plastycznych lub rękopisów utworów literackich i muzycznych, których cena sprzedaży jest wyższa niż równowartość 100 euro, przysługuje prawo do wynagrodzenia według poniższych stawek:
• 5 % części ceny sprzedaży, jeżeli ta część jest zawarta w przedziale do równowartości 50.000 euro
• 3 % części ceny sprzedaży, jeżeli ta część jest zawarta w przedziale od równowartości 50.000,01 euro do równowartości 200.000 euro
• 1 % części ceny sprzedaży, jeżeli ta część jest zawarta w przedziale od równowartości 200.000,01 euro do równowartości 350.000 euro
• 0,5 % części ceny sprzedaży, jeżeli ta część jest zawarta w przedziale od równowartości 350.000,01 euro do równowartości 500.000 euro
• 0,25 % części ceny sprzedaży, jeżeli ta część jest zawarta w przedziale przekraczającym równowartość 500.000 euro.
Wysokość wynagrodzenia nie może jednak przekraczać równowartości 12 500 euro.
Do zapłaty wynagrodzenia obowiązany jest wyłącznie sprzedawca zajmujący się zawodowo sprzedażą dzieł sztuki – np. dom aukcyjny, galeria sztuki, marszand, antykwariusz. Jeśli sprzedawca działa na rzecz osoby trzeciej, która handlem dziełami sztuki lub rękopisami zajmuje się zawodowo, odpowiada z nią solidarnie (przykładem takiej sytuacji jest oddanie dzieła w komis).
Dlaczego potrzebna jest pomoc ekspertów w zakresie droit de suite?
Domy aukcyjne, galerie sztuki czy antykwariusze nie są wprost zobligowani, by z własnej inicjatywy informować osoby uprawnione o dokonanych transakcjach. Bardzo często nie mają zresztą kontaktu z autorami sprzedanych dzieł a tym bardziej z ich spadkobiercami. O transakcji trzeba więc dowiedzieć się samemu lub też zlecić obserwację rynku profesjonaliście.
Rzecz jasna sama wiedza o dokonanej transakcji nie oznacza automatycznie uregulowania wynagrodzenia z tytułu droit de suite. Z doniesień mediów widać, iż gros spraw znajduje swój finał w sądzie.
Dochodzenie praw z droit de suite można powierzyć profesjonalnemu pełnomocnikowi prawnemu tak, jak zwykłą sprawę cywilną. Należy jednak pamiętać, że stosunkowo wąska jest grupa prawników mających bieżący kontakt z problematyką droit de suite.
Optymalny zespół ekspercki powinien więc łączyć kompetencje z zakresu monitorowania rynku sztuki komercyjnej z doświadczeniem procesowym w dochodzeniu roszczeń. Byłoby idealnie, gdyby zespół taki gotów był wziąć na swoje barki całość ryzyka biznesowego na rzecz swoich Klientów i pracować w formule tzw. success fee, czyli jedynie za premię od faktycznie uzyskanego dla swoich Klientów wynagrodzenia z tytułu droit de suite.
Wynagrodzenie premiowe tym różni się od innych form rozliczeń, że Klient nie ponosi żadnych bieżących kosztów obsługi, nie wnosi samodzielnie opłat sądowych, nie ponosi ryzyka procesowego ani ewentualnych kosztów zastępstwa procesowego. Ewentualna przegrana jest problemem wyłącznie dla ekspertów. Wygrana zaś staje się wspólnym sukcesem Klienta i obsługującego go zespołu.
Jak łatwo się DOMYŚLIĆ właśnie my stanowimy taki idealny zespół ekspercki. Bezpłatnie skonsultujemy każdy problem związany z droit de suite.
Niektórzy z nich jednak zrezygnowali z tego uprawnienia i zgodzili się rekomendować nasze usługi.
W tym gronie znalazła się Pani Joanna Sarapata, o czym z radością informujemy.
Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych z 4 lutego 1994 r. - tekst jednolity z dnia 9 maja 2018 r. (Dz.U. z 2018 r. poz. 1191)
ustanawia droit de suite w art. 19–195. Określa należny procent ceny sprzedaży (w zależności od wysokości ceny utworu plastycznego lub fotograficznego degresywnie, od 5% do 0,25%) oraz definiuje pojęcie „oryginalnego egzemplarza utworu”.
Korzystanie z witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików Cookie. Akceptuję
Privacy & Cookies Policy
Privacy Overview
This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may affect your browsing experience.
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.